Aandacht regelt het selectief verwerken van verschillende stimuli die op hetzelfde moment binnenkomen. Je hebt aandacht dus vooral nodig wanneer er veel input tegelijk aanwezig is. Door het moduleren van aandacht richting een bepaalde stimulus kunnen we deze stimulus beter en sneller verwerken. Dit is ook de reden dat mensen niet goed kunnen lezen en luisteren tegelijkertijd, de aandacht maakt het slechts mogelijk één van deze functies naar behoren uit te voeren.

De vraag is echter hoe de hersenen het mogelijk maken dat we onze aandacht kunnen richten op een manier zoals handig is om informatie te kunnen verwerken. Er is echter een probleem dat het onderzoek naar aandacht een stuk moeilijker maakt; er bestaan namelijk verschillende soorten aandacht.

Om te beginnen is er locatie-gerichte aandacht. Bij deze vorm van aandacht wordt er gelet op geluiden of visuele stimuli vanuit een bepaalde richting. Dit vind bijvoorbeeld plaats wanneer je bij de bushalte aan het wachten bent op de bus. Omdat je weet uit welke richting de bus komt zul je de bus sneller opmerken dan een bus in tegengestelde richting.

Naast locatie-gerichte aandacht is er eigenschap-afhankelijke aandacht. Hierbij ben je specifiek gericht op eigenschappen die stimuli kunnen hebben. Wanneer je met een iemand de stad ingaat kun je niet alle gesprekken verwerken die binnen je gehoorveld liggen. In plaats daarvan verwerk je vooral de woorden en zinnen die gekenmerkt worden door de eigenschappen van de stem van je gesprekspartner, zodat je hier adequaat op kunt reageren.

Blijkbaar kunnen de neuronen in de sensorische gebieden van de hersenen hun reactie dus aanpassen aan de hand van aandachtsprocessen. Het is echter moeilijker om uit te zoeken welk hersengebied deze aandacht nu precies stuurt. Een gebied dat hier vaak mee geassocieerd wordt is de pulvinar nucleus, een gebied in het posterieure gedeelte van de thalamus. Deze associatie wordt vooral gemaakt op basis van anatomische bevindingen. De pulvinar nucleus heeft namelijk veel verbindingen met de occipitale, temporale en parietale kwabben. Ook bij verschillende mensen met schade aan de pulvinar nucleus zijn er problemen gevonden met aandacht. Toch zijn er ook onderzoeken die concluderen dat dit gebied niet het cruciale gebied is in het richten van aandacht. Deze onderzoeken bieden echter geen alternatief om te verklaren hoe mensen hun aandacht richten.

Auteur: Myrthe Princen