Slaappil wekt patiënt uit bewusteloze toestand

Last update: mei 15, 2023
l
Reading time: 4 minutes
l
By Brain Matters

Hersenbeschadigde man ontwaakt uit bewusteloosheid na toediening slaappil! 

In eerste instantie lijkt dit misschien een te bizarre bewering of gewoon clickbait. Maar wat als ik je vertel dat hier meer waarheid in zit dan je misschien verwacht? Laten we eens duiken in de wereld van hersenletsel, veranderde bewustzijnstoestanden en medicijnen om daarachter te komen!

In de jaren '90 krijgt een Zuid-Afrikaanse man, Louie, een auto-ongeluk, loopt grote hersenbeschadigingen op en blijft achter met het zogenaamde 'unresponsive wakefulness syndrome' (UWS). Dit betekent dat hij technisch gezien overdag wakker was en reflexen had als een gezond iemand, maar dat hij zich niet echt bewust was van zichzelf of zijn omgeving en de hele dag in bed lag, eigenlijk alsof hij in coma lag. Hij was dus wel wakker en kon bijvoorbeeld ademen, knipperen en kauwen (reflexmatig gedrag), maar niet in staat om op een zinvolle manier met de mensen om hem heen te communiceren.

UWS stond vroeger bekend als "vegetatieve toestand" (maar u kunt vast wel bedenken waarom dat veranderd is). UWS is een bewustzijnsstoornis, samen met bijvoorbeeld een comateuze toestand, en is vaak het gevolg van een traumatisch letsel aan de hersenen. Meestal blijven de hersenstamfuncties behouden, waardoor de patiënt bijvoorbeeld reflexmatig kan blijven ademen. Complexere functies, zoals spreken of taalbegrip, lijken echter niet meer goed te werken, waardoor de patiënt niet meer reageert. 

Bewustzijn wordt in wetenschappelijke zin vaak gedefinieerd als wakker zijn, terwijl je je ook bewust bent van jezelf en je omgeving. Dat je bijvoorbeeld deze tekst kunt lezen en begrijpen is een goede indicatie dat je bij bewustzijn bent; je slaapt niet en je verwerkt de tekst die op je scherm staat. Wanneer we deze criteria voor bewustzijn toepassen op UWS, kunnen we hen dus waarschijnlijk kwalificeren als onbewust, aangezien zij wakker kunnen zijn, maar zich grotendeels niet bewust zijn van wat er om hen heen gebeurt. We kunnen in ieder geval stellen dat deze patiënten in een sterk verminderde staat van bewustzijn leven. 

Laten we teruggaan naar Louie: Op een dag, ongeveer 3 jaar na zijn verwonding, besluit zijn moeder hem Ambien te geven, een gebruikelijke slaappil, om onvrijwillige spasmes in zijn arm te behandelen. Maar onverwacht leek Louie weer bij bewustzijn te komen en sprak hij voor het eerst in jaren weer met zijn moeder. Behoorlijk gek, is het niet? Hoe kan dit paradoxale effect dan verklaard worden? Een mogelijke verklaring hiervoor is de zogenaamde 'mesocircuit-hypothese'. In gezonde hersenen zijn de basale ganglia, de thalamus, en de cortex met elkaar verbonden via een feedback-lus van het striatum naar het pallidum (beide maken deel uit van de basale ganglia), en vandaar naar de thalamus, die signalen doorgeeft aan de cortex, die op zijn beurt het striatum weer activeert. De belangrijkste rol van het pallidum is de thalamus te remmen, en het pallidum wordt op zijn beurt geremd door het striatum (rode pijlen hieronder).

Nu is het idee dat door hersenbeschadiging sommige verbindingen worden doorgesneden of anderszins inactief worden, en het striatum minder wordt geactiveerd dan voorheen. Bedenk wat dit kan betekenen voor de feedback loop ... 

Als het striatum minder activerende input krijgt, kan deze het pallidum niet meer zoveel remmen. Dit verhoogt op zijn beurt de inhibitie van het pallidum naar de thalamus dramatisch (dikke rode pijl), wat vervolgens de communicatie tussen thalamus en cortex belemmert. Hierdoor lijken mensen in deze toestand ook niet meer in staat om de wereld om hen heen bewust te ervaren. Deze lus, met name de interactie tussen thalamus en cortex, lijkt dus van groot belang om informatie vanuit onze zintuigen ons bewustzijn te laten bereiken.

Ambien werkt door de beschikbaarheid van GABA, de belangrijkste inhiberende (remmende) neurotransmitter, in bepaalde gebieden van de hersenen te verhogen. Doorgaans heeft dit een kalmerend, slaapverwekkend effect. Maar volgens de mesocircuit hypothese, wanneer Ambien (ook wel Zolpidem genoemd) wordt toegediend, remt dit het pallidum grotendeels af (via GABA zoals we zeiden), waardoor het striatum het werk weer kan doen die hij door het letsel niet meer kon doen. Zo wordt de thalamus weer slechts licht geremd en kan hij weer beter signalen naar de cortex sturen, waardoor patiënten "wakker" worden of zich beter bewust worden van hun omgeving met het medicijn.

Andere studies ondersteunen deze hypothese; met behulp van bijvoorbeeld positronemissietomografie tonen zij aan dat Ambien inderdaad werkt op het mesocircuit, dat vaak verband houdt met motivatie, om bewegingen en cognitieve functies te herstellen. Er is echter één groot voorbehoud: Ambien is slechts werkzaam bij ongeveer 7% van de UWS-patiënten, waarschijnlijk als gevolg van genetische verschillen in individuele GABA-receptortypes.

Dus samengevat: Ambien kan een verbazingwekkende, contra-intuïtieve manier zijn om de symptomen van UWS te verminderen als het toevallig werkt voor de patiënt, plus het geeft ons meer inzicht in de werking van de hersenen van mensen met hersenletsel.

Auteur: Melanie Smekal

Beeld gemaakt met behulp van DALL-E-2 open AI software

Referenties:

Related Posts
Check onze database
Alles wat je wilt weten over het brein op één plek. 
DATABASE
Related posts:
Here you will write about your company, a tittle description with a maximum of 2 sentences
Copyright © 2022 Brainmatters
magnifiercrossarrow-downarrow-leftarrow-rightmenu-circle