Misschien heb je weleens gehoord van Muhammed Ali, ook wel "The Greatest" genoemd. Muhammed Ali, geboren in Louisville, wordt door de bokswereld beschouwd als de beste zwaargewichtbokser aller tijden. Helaas kwam er na zijn laatste wedstrijd in 1981 een einde aan zijn bokscarrière. Tot dat moment had hij gedurende zijn hele carrière 200.000 klappen op zijn hele lichaam opgevangen. In 1984 werd bij Muhammed de ziekte van Parkinson vastgesteld, een progressieve aandoening waarbij specifieke zenuwcellen van de substantia nigra geleidelijk afbreken, wat resulteert in verlies van controle over je spieren en daardoor bewegingen.
Je vraagt je misschien af, waarom wordt dit geval naar voren gebracht? Tot op heden is de reden waarom Muhammed aan de ziekte van Parkinson leed nog steeds niet helemaal duidelijk. Medische deskundigen hebben echter verklaard dat zijn toestand het gevolg zou kunnen zijn van de herhaalde klappen op het hoofd die hij tijdens zijn bokscarrière kreeg. Volgens een studie van Meehan en collega's uit 2013 is Muhammed niet de enige atleet die dit soort traumatisch hersenletsel oploopt. Opvallend genoeg bleek uit de studie dat bijna éénderde van verschillende atleten die klinieken in Pittsburgh of Boston bezochten en die tijdens hun carrière een klap op het hoofd kregen symptomen van een hersenschudding toonden, maar deze niet tot de diagnose ‘hersenschudding’ leidde. Dit kan drastische gevolgen hebben, omdat dit betekent dat het risico op het ontwikkelen van gevolgen gedurende het leven als gevolg van het hebben van dit Traumatisch Hersenletsel (TBI), zoals Muhammed Ali, evenredig toeneemt met het aantal klappen op het hoofd.
De tweede vraag die je misschien hebt, is hoe het mogelijk is dat een klap op het hoofd kan leiden tot bijvoorbeeld een neurologische aandoening zoals de ziekte van Parkinson? Om dit uit te leggen wil ik twee termen introduceren, namelijk; coup en contrecoup. Stel we nemen het volgende geval als voorbeeld: Muhammed Ali wordt door een mede-bokser recht op het voorhoofd geslagen, hierdoor ontstaat er coup letsel op het punt van impact, in dit geval de frontale kwab. Maar omdat onze hersenen niet vastzitten aan onze schedel, liggen ze los in dit harde skelet. Bijgevolg worden de hersenen door de kracht die op het voorhoofd van Muhammed wordt uitgeoefend, naar achteren geduwd, en botsen ze tegen de schedel aan de achterkant. Dit noemen we de contrecoup; wanneer de hersenen terugkaatsen, ontstaat het contrecoup letsel meestal aan de andere kant van de botsing, in dit geval de occipitale kwab.
Er is echter meer aan de hand. Door de beweging van de hersenen binnen de schedel worden belangrijke verbindingen, bestaande uit witte stof, ook wel de snelwegen tussen hersengebieden nodig voor de communicatie tussen deze gebieden, ook verdraaid. Naast de frontale en occipitale kwab die beschadigd kunnen raken door de klap op Muhammed’s voorhoofd, kunnen dus ook deze belangrijke snelwegen worden verbroken, waardoor de signaaloverdracht tussen hersengebieden wordt verstoord. Dit is ook het geval bij Muhammed, wat misschien één van de verklaringen is waarom hij na zijn bokscarrière aan de ziekte van Parkinson leed. Chronische traumatische encefalopathie is tegenwoordig de naam die medische experts erkennen en gebruiken voor hersenschade die verband houdt met herhaaldelijk hoofdtrauma en hersenschudding die typisch is voor atleten. Belangrijk om op te merken is dat er altijd meerdere factoren een rol spelen, ook in het geval van Muhammed die dit kunnen verklaren. Echter, het feit dat niet alles zwart-wit verklaardbaar is, is wat mij betreft het mooie van de neurowetenschap.
Auteur: Joyce Burger
Figuur: Joyce Burger
Referenties:
