Cerebellum is de Latijnse naam voor ‘kleine hersenen’, en staat sinds de ontdekking ervan bekend als het hersengebied dat verantwoordelijk is voor balans en coördinatie. Deze beschrijving klopt in zekere zin nog steeds, maar de kleine hersenen zijn verantwoordelijk voor veel meer. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, bevatten de kleine hersenen meer neuronen dan de rest van de hersenen bij elkaar.

De kleine hersenen zijn verantwoordelijk voor snelle bewegingen die een specifieke timing hebben. Je kunt hierbij denken aan het tikken van een ritme op de tafel, of het spelen van een muziekinstrument. Maar ook de meeste sporten kunnen slechts uitgevoerd worden wanneer de kleine hersenen intact zijn.

Er zijn verschillende taken die uitgevoerd kunnen worden om te kijken of de kleine hersenen naar behoren functioneren. Deze taken worden ook vaak gebruikt om te controleren of iemand teveel gedronken heeft. De kleine hersenen worden namelijk het eerst beïnvloedt door alcohol. De bekendste van deze testjes is de ‘vinger-naar-neus-taak’. Hierbij wordt een persoon gevraagd zijn arm uit te strekken en dan met zijn wijsvinger het puntje van zijn neus aan te raken. Wanneer de kleine hersenen goed functioneren dan gebeurt deze beweging in drie onbewuste stappen:

1. De vinger beweegt redelijk snel naar een punt vlak voor de neus
2. Een hele korte tijd blijft de vinger op hetzelfde punt
3. De beweging wordt langzaam afgemaakt, en de vinger komt tegen de neus aan

Van bovenstaande stappen is de eerste afhankelijk van het functioneren van de kleine hersenen. Dat betekent dat wanneer deze hun taak niet kunnen uitvoeren, deze stap niet goed wordt voltooid. De persoon zal dus of te vroeg stoppen, wanneer de vinger nog ver van de neus af is, of juist te laat, wanneer de vinger al in het gezicht is.

De kleine hersenen zijn niet alleen betrokken bij bewegingen. Ze worden namelijk ook actief bij sensorische stimuli, wanneer er geen beweging bij komt kijken. Er blijkt dat dit allemaal te maken heeft met de timing van handelingen of stimuli. Iemand die goed is in het tikken van een ritme (wat geheel berust op timing) is ook goed in zeggen welke stimulus sneller beweegt (dit berust ook op timing).

De kleine hersenen spelen bovendien een rol bij aandacht. Er is gebleken dat het voor mensen met schade aan de kleine hersenen moeilijker is om de aandacht te verplaatsen. Het duurt bij deze mensen dus langer om hun aandacht te verplaatsen, wat problemen oplevert wanneer er snel gereageerd moet worden op een stimulus.

Auteur: Myrthe Princen

Afbeelding: Marcel Loeffen