Het perifere zenuwstelsel vormt de verbinding tussen het centraal zenuwstelsel en de spieren en zintuigen. Het zorgt ervoor dat informatie van de organen, zintuigen en spieren bij het centraal zenuwstelsel komt en dat de commando’s van het centraal zenuwstelsel de omgekeerde weg af kunnen leggen.

Indeling

Het perifere zenuwstelsel wordt opgesplitst in het autonome zenuwstelsel en het somatische zenuwstelsel. Dit is een functionele opdeling; er is niet echt een anatomisch onderscheid.

Het autonome zenuwstelsel stuurt de gladde spieren, het hart en verschillende organen aan. Het regelt het reilen en zeilen van het lichaam. We hebben geen controle over dit gedeelte van het zenuwstelsel; het is voornamelijk betrokken bij automatische processen en reflexen. Het autonome zenuwstelsel kan weer onderverdeeld worden in het sympathische en parasympathische zenuwstelsel. Het sympathische systeem is vooral werkzaam wanneer we actief zijn, bijvoorbeeld in stressvolle situaties. Het zorgt er dan voor dat de hartslag omhoog gaat, dat het verteringstelsel even stilgelegd wordt, dat er veel bloed naar de spieren gaat en dat het lichaam klaar is voor actie (“fight or flight” ). Het parasympathische zenuwstelsel doet het tegenovergestelde. Het zorgt ervoor dat de hartslag omlaag gaat, dat de vertering op gang komt en dat er energie opgeslagen wordt. Het is dus actief wanneer we ontspannen zijn.

Het gedeelte van het perifere zenuwstelsel waar we wel controle over hebben is het somatische zenuwstelsel. Dit deel stuurt de skeletspieren aan en zorgt ervoor dat we kunnen lopen, voetballen, praten, kortom: voor de interactie met onze omgeving. Dit wil overigens niet zeggen dat we ons altijd bewust zijn van deze processen. Lopen bijvoorbeeld is een geautomatiseerde actie, waar we meestal niet bij na hoeven te denken.

Auteur: Bart Aben