Je fietst alleen naar huis door het donker en je bent bang dat iemand je achtervolgt. Je bent bang voor spinnen, hoogtes of kleine ruimtes. Heb je hier wel eens last van? Waarschijnlijk spreken bovenstaande angsten je meer aan als je een vrouw bent, tenzij je amygdala beschadigd is... Maar als dit zo is, ben je dan nooit meer bang? Uit onderzoek bleek het volgende:
Vrouwen zijn angstiger dan mannen
Angstgerelateerde stoornissen komen minstens twee keer zo vaak voor bij vrouwen dan bij mannen. De amygdala is een kleine kern in het brein die van groot belang is voor het reguleren van angst. Deze hersenstructuur reageert sterker op angstige informatie bij vrouwen dan bij mannen.
Maar hoe komt dat dan? In een onderzoek kregen 80 mannen en vrouwen noradrenaline en glucocorticoïden toegediend; een neurotransmitter en een hormoon die in het lichaam vrijkomen als reactie op stress. Ook was er een controlegroep die een placebo kreeg toegediend. Hierna moesten de proefpersonen in een fMRI scanner de mate van angst aangeven bij plaatjes van neutrale en angstige gezichten.
Wat bleek? Noradrenaline zorgde bij vrouwen voor een verhoogde amygdala activiteit, terwijl het bij mannen tot een afzwakking van activiteit leidde. Bij vrouwen zorgde het bovendien ook nog voor een verlaagde orbitofrontale cortex activiteit. Omdat de amygdala meer samenhangt met een reflexmatige reactie, en de orbitofrontale cortex daarna een analyse maakt van de emotionele informatie, zorgde noradrenaline er bij vrouwen dus voor dat het reflexmatige systeem werd versterkt, terwijl het systeem dat een uitgebreide analyse maakt werd afgezwakt. Bij mannen zorgde de noradrenaline daarentegen tot een afzwakking van activiteit in de amygdala. Ook in het gedrag was dit verschil waarneembaar; vrouwen scoorden de gezichten hoger op angst, terwijl mannen juist een lagere inschatting gaven. Het hormoon had geen effect, zowel bij vrouwen als bij mannen.
Het verschil in reactie op noradrenaline is waarschijnlijk het biologische mechanisme dat kan verklaren waarom vrouwen vaker een angststoornis hebben dan mannen.
De amygdala staat niet garant voor alle angst
De amygdala speelt dus een belangrijke rol in de beleving van angst en paniek. Wanneer mensen schade hebben aan de amygdala reageren ze niet op angstige stimuli van buitenaf. Verder kunnen ze geen gevaar inschatten in een dreigende situatie. Maar wanneer deze angst intern wordt opgewekt, laten ze wel een angstreactie zien.
Dit lieten onderzoekers zien in een studie waar patiënten lucht in moesten ademen die voor 35% uit koolstofdioxide (CO2) bestond (ter vergelijking, normale lucht bestaat voor 0,03% uit CO2). Deze methode wordt vaker bij onderzoek toegepast om een angstreactie uit te lokken. Als iemand zo’n groot gehalte aan CO2 binnenkrijgt, ontstaat er een tekort aan zuurstof waardoor een paniekreactie ontstaat. De verwachting van de onderzoekers was dat deze patiënten een minder sterke angstreactie laten zien in tegenstelling tot mensen die wel nog een intacte amygdala hebben.
Het tegenovergestelde bleek echter het geval te zijn. De patiënten lieten wél een angstreactie zien als gevolg van de CO2 inhalatie. Dit onderzoek laat zien dat de amygdala niet noodzakelijk is voor het beleven van angst. De onderzoekers concluderen dat het erop lijkt dat de amygdala wel nodig is voor angst die wordt opgewekt door externe stimuli (stimuli in je omgeving), maar niet voor angst die intern (door het lichaam) wordt veroorzaakt.
Maar nog niet alles wordt duidelijk uit angst onderzoeken, want...
Toevallig waren de proefpersonen in deze laatste studie alle drie vrouw. De vraag is dus of precies dezelfde uitkomst te vinden is wanneer dit onderzoek wordt uitgevoerd met mannen. Het niet testen van zowel mannelijke als vrouwelijke proefpersonen bij onderzoek naar angst is dan ook precies wat onderzoekers de laatste jaren zorgen baart. Ook al zijn er meerdere onderzoeken die verschillende angstreacties laten zien tussen mannen en vrouwen, er is meer onderzoek nodig om er achter te komen hoe dit (op hormonaal level) precies veroorzaakt wordt. Belangrijke informatie die nodig is om zowel mannen als vrouwen met een angststoornis op de juiste manier te helpen.
Dit artikel is gebaseerd op oude gepubliceerde brainmatters artikels geschreven door Lorraine Fliek: Beschadiging aan de amygdala en tóch angstig (27-2-13) & Noradrenaline zorgt voor tegenovergestelde angstwaarneming bij vrouwen en mannen (5-4-13) - Editor: Loes Beckers
Referenties:
