Iedereen wordt ouder. Ook het brein wordt iedere dag ouder, en dat zien we terug in de gezondheid van onze hersenen. Veel mensen krijgen te maken met dementie wanneer ze ouder worden en een echte remedie is nog niet ontdekt. Toch geeft onderzoek aan dat we iets kunnen doen om de kans op leeftijdsgerelateerde klachten te verlagen: zorgen voor een gezond en fit lichaam. Twee voormalige auteurs van brain matters vonden dit interessant en wijdden er beiden in 2015 een artikel aan. In dit artikel is de informatie uit deze twee artikelen samengevoegd.
Het Default Mode Network
Wanneer je niet zoveel aan het doen bent, is het brein allesbehalve stil. Een groot netwerk van hersengebieden genaamd het Default Mode network (DM-netwerk) vertoont op dit soort momenten volop activiteit. Eerder onderzoek heeft echter laten zien dat mensen die dementeren minder activiteit vertonen in dit netwerk. Misschien is het voorkomen van deze abnormaliteiten wel de sleutel tot een gezond brein.
Een groep Amerikaanse onderzoekers ging de uitdaging aan om een antwoord te vinden op de vraag hoe je het DM-netwerk in het brein gezond kunt houden. Er werd veel data verzameld van dertig oudere deelnemers. Zo bekeken de wetenschappers hoe gezond het hart en de hartspieren waren van de ouderen, doorliepen alle deelnemers een fitnesstest en werd met behulp van fMRI de bloedtoevoer naar het DM-netwerk in kaart gebracht.
Met wat statistische trucjes werd ontdekt dat een gezond hart en fitheid ontzettend belangrijke voorspellers zijn van een gezonde bloedtoevoer naar het DM-netwerk. Oftewel, de deelnemers die het fitst waren en het gezondste hart hadden, lieten in de scanner de meest gezonde activatie van het DM-netwerk zien!
Betere conditie
Dus fitheid blijkt heel belangrijk te zijn afgaande op het onderzoek dat hierboven wordt beschreven. Maar welke vorm van bewegen of fitheid is dan precies het beste? Krachttraining, of misschien juist cardio? Dat is wat een groep Amerikaanse hersenwetenschappers zich afvroeg. Hun onderzoeksinteresse werd geprikkeld door het feit dat niet iedereen die regelmatig beweegt, ook daadwerkelijk een effect daarvan in zijn of haar hersenen merkt. Daarom hypothetiseerden de onderzoekers dat lichaamsbeweging an sich niet genoeg is: er moet sprake zijn van een verbetering van de conditie. Een goede conditie zorgt er namelijk voor dat je lichaam snel zuurstof naar spieren kan brengen, en je spieren deze zuurstof snel kunnen opnemen. En een goed transport van zuurstof zou ook voor het brein positieve gevolgen kunnen hebben, precies zoals het eerste onderzoek al suggereerde.
Om het ouder worden van de hersenen in kaart te brengen, keken de wetenschappers naar de communicatie tussen hersengebieden. Deze communicatie blijkt namelijk af te nemen naarmate we ouder worden, en geeft dus een aardige indicatie van hoe het met het brein is gesteld.
Van ouderen (gemiddeld 65 jaar) en jongeren (gemiddeld 22 jaar) werden fMRI-scans gemaakt. Op basis van deze scans werd de communicatie tussen hersengebieden bestudeerd. Bij de ouderen werd fysieke activiteit gemeten door middel van een band die de ouderen vijf dagen om hadden. Deze band mat hoeveel lichaamsbeweging de senioren per dag hadden. De conditie werd bepaald door de maximale zuurstofopname van ouderen te meten wanneer zij maximale inspanning leverden tijdens een oefening op een loopband. Hoe meer zuurstof zij konden opnemen, hoe beter hun conditie.
Allereerst bleek zoals verwacht dat de hersenen van de jongeren meer interne communicatie vertoonden dan die van de ouderen. Maar vergeleken met de ouderen die een slechtere conditie hadden, lieten de ouderen met een goede conditie veel minder achteruitgang zien in de neurale communicatie. Opmerkelijk genoeg bleken deze bevindingen onafhankelijk van de mate van fysieke activiteit! Vooral de temporale en prefrontale cortex werden beschermd tegen achteruitgang in ouderen met een goede conditie.
Je conditie verbeteren zorgt dus niet alleen voor een fit lichaam, maar ook voor een jong brein! Zouden individuele conditietrainingen een preventie voor Alzheimer (vorm van dementie) kunnen zijn? Toekomstig onderzoek zal het moeten uitwijzen!
Auteur: Dit artikel is gebaseerd op oude gepubliceerde brain matters artikels geschreven door Sander van Bree: Sporten tegen dementie & Iris van Sambeek: Een goede conditie houd je brein jong (2015) - Editor: Loes Beckers
Referenties:
