Iedere dag leren we wel iets nieuws; feiten, handelingen, routes, mensen, gerechten, verhalen, etc.. Ik leer momenteel bijvoorbeeld de gitaar te bespelen. Dit gaat met horten en stoten. Waarom kan ik na het kijken van één youtubefilmpje het liedje niet gewoon meteen naspelen?
Onze hersenen bestaan uit neuronen die samen een netwerk vormen (zie brain basics). De verbindingen in een netwerk zou je kunnen vergelijken met wegen. Als je iets nieuws wilt leren, moet er een nieuwe weg aangelegd worden in je brein. Wanneer je iets voor het eerst doet of leert, moet je je als het ware een weg banen door een dichtbegroeid bos, maar hoe vaker je dezelfde route bewandelt, hoe begaanbaarder het pad wordt. Na verloop van tijd, door veel oefening, kan het bospaadje in een snelweg veranderen. De synapsen tussen neuronen versterken dus. Dit heet langetermijnpotentiëring. Andersom werkt het hetzelfde, door de snelweg niet meer te gebruiken (bijvoorbeeld door lang geen gitaar te spelen), zal de snelweg overwoekeren en weer een bospaadje worden (oftewel de synapsen tussen de neuronen verzwakken en je vergeet de skill). Zulke veranderingen in de hersenen worden veroorzaakt door neuroplasticiteit.
Er zijn verschillende manieren waarop de hersenen aan “wegenbouw” doen. Het brein kan simpelweg nieuwe neuronen aanmaken (neurogenesis), maar bij volwassenen gebeurt dit relatief weinig en alleen in specifieke gebieden (in de hippocampus en de olfactory bulb). Wat veel vaker voorkomt is dat postsynaptische neuronen meer receptoren aanmaken als reactie op de grotere hoeveelheid neurotransmitters die vrijkomen door het herhaaldelijk oefenen van een skill. Door deze extra receptoren kan de postsynaptische neuron meer neurotransmitters opvangen. Hierdoor wordt de postsynaptische neuron sensitiever en de verbinding tussen de pre- en postsynaptische neuronen dus sterker. De neuronen kunnen ook nieuwe dendrieten aanmaken waardoor er hele nieuwe synapsen ontstaan. Op deze manieren kan het wegennetwerk in het brein zich aanpassen.
Neuroplasticiteit vergt veel herhaling en consistentie. Daarom lukt het je niet om na het zien van één youtube filmpje een liedje foutloos na te spelen (op heel uitzonderlijke gevallen na) en kost het jaren van intensieve training om ergens heel goed in te worden. Als je iets nieuws wilt leren is het vooral belangrijk om veel te oefenen, zodat het bospaadje in je brein een snelweg wordt. Oefening baart kunst!
Auteur: Pauline van Gils
